Damlahatnâmeler bilindik edebi türler aksine daha kapsamlı ve detaycı yazım türüdür ve geniş zaman gerektirmektedir. Bir Damlahatnâme temel olarak aşamalardan oluşur, aşamalar ise bölümlerden. Bir akım ve düzey yöntemiyle bağ kurulmuştur. Başlangıç ve epilog kısmının arasında yer alan kademedir. Bunlar dokuz kısımdan oluşur; “Kavram, söz, cümle, paragraf, parça, kısım, bölüm, aşama ve levha.”

Bölüm>Aşama>Sürüm>Seri (Dizi)>Set

1-Kavram

Temel olgu ve vurgunun yapıldığı sözcüktür. Misal; dünya, açlık, aşk, ölüm, zafer vb. Kavram belirlendikten sonra birkaç defa konu içerisinde kullanılmalıdır.

2-Söz

Kavramı anlatan kısa sözdür. Kavrama dair mantık ve bilgiyi sunar. Başlangıç kısmında genellikle kullanılır.

Örnek:

Kavram: Aşk

Söz: “Aşk tanrının en büyük lütuflarındandır.”

Kurallar

• Düşündürücü olmalıdır.
• Edebi sanatsal değer arz etmelidir.
• Başlangıç kısmında bahsedilmelidir.
• Özgün olmalı ve kitabın mantığını, yazım türünü anlatmalıdır.

3-Cümle

Sözlerin bütünseli, anlatım ve açıklama yapıldığı ana bütündür.

4-Paragraf

Cümlelerden oluşan; bir durumu ve düşünceyi ele alan yazıdır.

5-Parça

Paragraflardan oluşan; bir açıklama, nitelik kazandırma özelliği bulunan yazıdır. Bir olay veya olguyu ele almaktadır.

6-Kısım

(***) --- gibi simgelerle ayrıştırılmış, anlatımında geçişlerin yapıldığı yazılardır. Parçaların tamamını bir bütün olarak bir arada tutar. Olay ve durum ne olursa olsun sadece anlatım değiştiğinde son bulur.

Taslak ve Örnekleme

…. Yarınki sınava çalışıyorduk. …. (Sınav hakkında bilgi veriliyor.) …..

***

Nerelere gitmiştik? Kimse bilmiyor. …. Diye farklı bir konuya ve anlatıma başlama durumu görür. …..

Kurallar

5. Durum değişimi ile son bulur.
5. 1.Kısım (Bölüm başı) vecih içermektedir. Her kısım; dal, pencere ve şua içerir. Giriş – gelişme – sonuç mantığındadır.

7-Bölüm

Bir mantık çerçevesinde ilerleyen olay veya kahraman durumu değişikliği ile son bulan yazı bütünüdür. 1. Bölümdeki olay tamamlanmasa dahi durum değişimi ile 2. Bölüme aktarılabilir. Her bölüme isim verilebileceği gibi, numaralandırma da yapılabilir.

Bölüm, kendine özgü nükte, atasözü, vecih ve temel yapıyla anahtar sözcüklere sahiptir.

Vecih; kısa kaideli ve manidar giriş cümlesidir.

Kademeleri

1. Bölüm No/Adı
2. Nükte
3. Özlü Söz
4. Vecih + Kısım (Dal, Pencere, Şua)
5. Dipçe
6. Kelime
7. Sembol (…), (- . - )

1. Nükte: Edebi, sanatsal giriş bölümüdür. Her bölümün başında bulunur. Tekerleme, mani vb. kullanılabilir. Bölümü üstü kapalı açıklamaya odaklıdır. Paragraf başı yapılmaz.
2. Özlü Söz: Bölüm içeriğine uygun özlü söz, deyim, atasözü vb. yazımıdır. Tırnak içerisinde, nükte kısmından sonra, vecih kısmından önce ortalı biçimde yazılır.
3. Vecih: Edebi üslupla manidar giriş cümlesidir. Paragraf başı yapılarak yazılır.
4. Kelimeler: 3 – 5 arası kavramsal sözcükten oluşur ve yalnızca 1. Bölümün 1. Kısmında yer alır. Olayı özetleyen sözcüklerdir.
5. Sembol: Her bölümün sonunda kullanılmaktadır. İki çeşittir; (…), (-.-).
   1. (…): Olayın ucu açık ve devam ediyor anlamındadır.
   2. (-.-): Olay burada son buldu. Sonraki bölüm farklı konuya geçecektir.

Taslak

8-Aşama

Bölümlerden meydana gelir. Her aşama bir olayla başlayıp olay bitişiyle son bulur. Her aşamanın kendine özgü bir sloganı veya özlü sözü vardır ki, bu söz veya sloganlar tüm aşamanın temel durumunu izah eder. Ayrıca her aşamanın kendine özgü bir ismi veya başlığı bulunur. Aşamalar başlık veya bölüm sonu yeni açılımlı isimlerle belirlenir. Aşama başlığı ve ismi sağa yaslı biçimde bölümden önce yazılır, altına da slogan yazılır.

Taslak

Aşama Adı

Aşamanın sloganı

Bölüm Adı

Slogan: Bütün sloganlar özlü söz veya atasözü olabileceği gibi, sıradan bir cümlecik de olabilir. İçerikle bağlantılı olması önemlidir. Tırnak içerisinde eğik yazılır.

8-Levha

Aşamalardan oluşan ve 3 aşamada bir Levha sayfasında toplanan bilgicik bölümüdür. Olay bütünüdür. İncelenen konunun özellik kazanması, mana arz etmesi için oluşturulan sayfadır.

Yazım

Bir levha 3 açamadan oluşur. Üçüncü aşamadan sonra Levha sayfası oluşturulur. Bu sayfa, levha numarası veya ismi ile birlikte özlü bir anlatım yapılarak okura sunulmalıdır. Açıklama; yazar, anlatıcı, öğretici veya ana kahraman tarafından yapılabilir.

Kısa bir hatırlatıcı, üç aşamanın birleştirmesi şeklindedir ve yarım sayfayı geçmemelidir.

9-Sürüm

Damlahatnâme’nin oluştuğu haldir. Aşamaların tamamlanıp yapıt oluşumuyla birlikte sürümde ortaya çıkar ve damlahatnâme yapıtını oluşturur. Bir damlahatnâme birden fazla sürümden oluşabilir. Sürümlerde sayfa yapısı, sözcükler, tasarım ve yöntemler değişebilir, yeni kişi veya olaylar eklenebilir. Ancak kurgu ve öykü kesinlikle değişmez. Temel mantık genelde hep aynıdır. Bir sonraki çıkarılan her sürüm damlahatnâme’nin gelişim ve güzelleştirilmesine ek katkı sağlar. Sürümler eserin sürümce kısmında belirtilir. Sürüm numarası, tarihi, nedeni ve yapılan değişiklikler bu kısımda belirtilir. Sürümler sayıyla belirtilip damlahatnâme isminde değişime sebep olamaz. Aşamalar, levhaları ve levhaların tamamlanmasıyla da ilk sürüm meydana gelir.

Sürüm Biçemi:

İlk sürüm, 0.1 şeklindedir ve genellikle ilk sürümler eserde belirtilmez. Her sayı bölmesi bir mana ifade eder.

0.1, 0.1-2, 3.5-5… gibi formlarda yazılır.

- Düzeltme: Yazım, sayfa yapısı, format vb. değişim ve düzeltmelerde sayısal son değer yükselir. (0.1-1)

- Değiştirme: Bir bölüm, kısım, başlık, karakter vb. değiştirildiğinde ikinci değer artar. (0.2)

- Ekleme/Kaldırma: Yeni bir bölüm, aşama, kısım veya karakter vb. eklendiğine yahut çıkarıldığında ilk sayı değeri artar. (2.0)

Not: “0” ile başlayan değerler en fazla 3’e kadar yükselir. Sonrasında 1 ile devam eder.

1. 1. > 0.2 > 0.3 = 1.0

10-Sûret

En az iki sürümün tamamlanması ile oluşur. Sürümler 0.1 , 0.2 şeklinde ilerlerken, ilk sayı değerinin değişimi ile ilk suret de oluşmuş olur.

Misal;

1. 1. Sürüm
   2. Sürüm
   3. Sürüm
      1. = 1.0 Sürüm (1. SUHUF – SURET)

11-Seri (Dizi)

Damlahatnâme yapıtının bir başka alanda ve daha farklı olguda devam ettiği alandır. Ayrı bir isme, kapağa ve özelliğe sahiptir. Ancak karakter, kurgu ve gidişat aynıdır. Karakterlerde, çevre veya zamanda zaman içerisinde örgü ilerledikçe değişim olabilir. Aynı damlahatnâme’nin farklılığıyla ikincisinin çıkarılması diziyi oluşturur.

Misal;

12-Lem’a

Birkaç ciltlik serilerin bütünüdür. Lem’alar sayı ile ifade edilir.

13-Set

Serilerin ve lemaların toplamına set denir. Birden fazla dizi olarak yayınlanmış Damlahatnâme seti oluşturur ve tümüne bir set ismi verilir. Her setin bir adı mevcuttur. Tüm serilerin bileşimine hitap eden grupsal bir isim setler için seçilmelidir. Örnek; tarih seti, macera seti… Her sette başka kavramlar ele alınabilir.

Külliyat

Birkaç setin toplam bütünüdür. Büyük bir eser silsilesidir. Ortak yönü, tüm setlerin bir veya benzer yazarlarca yazılmasıdır. Özgün adları vardır.